W niektórych sytuacjach operat szacunkowy wykonany przez rzeczoznawcę, który dokładnie określa wartość danej nieruchomości będzie niezbędne do podjęcia różnych działań na przykład sprzedaży. Proces wyceny wiąże się ze współpracą ze specjalistą, który będzie upoważniony do dokładnego określenia wartości danego budynku.

Wiele osób decyduję się na stworzenie operatu aby móc w późniejszym czasie sprzedać budynek, określić wartość w związku ze spadkiem po kimś lub w celu uzyskania odszkodowania. W zależności od tego w jakim celu wykonywany jest operat i w zależności od potrzeb danego klienta zmienia się ilość dokumentów. które są niezbędne do przeanalizowania oraz na które należy zwrócić uwagę podczas wyceny. Ilość czasu jaką musi przeznaczyć specjalista na oszacowanie wartości nieruchomości jest zależna od wielu czynników. Istotna jest przede wszystkim wielkość danego budynku, obszary działek gruntowych, a także wszystkie znajdujące się na konkretnym obszarze  elementy dodatkowe.

Operat jest określany jako produkt działań rzeczoznawcy majątkowego i jest  wykorzystywany podczas różnych transakcji kupna-sprzedaży oraz innych działań, w których wymagana jest dokładnie określona cena nieruchomości. Operat szacunkowy musi zawierać cały proces postępowanie jaki przeprowadził rzeczoznawca w wyniku którego określona została dana wartość. Zgodnie z polskim prawem wycena nieruchomości została dokładnie zdefiniowana, w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997r o gospodarce nieruchomościami, jako proces, w którym dochodzi do określenia wartości rynkowej nieruchomości, określenia wartości odtworzeniowej nieruchomości oraz do ustalenia wartości katastralnej nieruchomości. Wartość rynkowa nieruchomości to inaczej szacunkowa kwota jaką w dniu wyceny może uzyskać dany obiekt w procesie sprzedaży. Wartość odtworzeniowa nieruchomości dotyczy gdy wycena nieruchomości nie występuje na rynku, a wartość odtworzeniową stosuje się wówczas gdy ma ona oparcie w przepisach szczególnych. Wartość katastralna określana jest w celu ustalenia podstawy opodatkowania nieruchomości inaczej zwanej podatkiem kastralnym. Podatek ten jest podatkiem lokalnym, a pobierany zostaje przez samorządy gminne. Regulowany jest on w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.

Wycena nieruchomości przez rzeczoznawcę

Wyceny nieruchomości dokonuje rzeczoznawca majątkowy w zależności od obranego podejścia. Może on dokonać wyceny na podstawie porównania, w podejściu dochodowym, kosztownym lub mieszanym. Specjalista ten ma obowiązek określenia wartości danego obiektu zgodnie z przepisami prawa, zgodnie z kodeksem etyki zawodowej, z obowiązującymi standardami z jednoczesnym zachowaniem szczególnej staranności, a sam proces oceniania musi być przeprowadzony w sposób obiektywny i niezależny. Rzeczoznawcę majątkowego stanowi osoba fizyczna, która posiada konkretne uprawnienia zawodowe nadawane przez Ministra Infrastruktury w trybie ustawy. Każdy rzeczoznawca musi przejść odpowiedni egzamin i uzyskać pozytywną ocenę, a aby móc do niego przystąpić należy posiadać wyższe wykształcenie oraz studia podyplomowe z zakresu wyceny nieruchomości. Korzystając z usług rzeczoznawcy możemy mieć pewność, że swoją pracę wykonał z należytą starannością, zwłaszcza że nie dostosowanie się do wymagań lub oszustwo jest surowo karane.

Wybór właściwego podejścia bądź metody zastosowanej podczas wyceny należy wyłącznie do rzeczoznawcy, który może dostosować technikę określonej sytuacji. Operat szacunkowy jest autorskim dokumentem wykonywanym przez rzeczoznawcę majątkowego zawierający informacje na temat danej nieruchomości. Stanowi on dokument urzędowy, który musi być odpowiednio skomponowany i zawierać wszelkie prawne wymagania odnośnie formy. Operat szacunkowy zawiera wszelkie kroki jakie podjął specjalista w celu określenia wartości danego obiektu oraz wskazania podstaw prawnych ,rozwiązań merytorycznych  czy obliczeń.  Staranność wykonania będzie świadczyła o jakości świadczonych przez danego rzeczoznawca usług.