ISO 14001 2015 oczami audytora

zarządzenie środowiskowe

Norma ISO 14001, która już od wielu lat stara się zaprowadzić firmy z różnych sfer przemysłu na zupełnie nowy poziom dbałości o środowisko przeszła w 2015 roku kilka istotnych zmian, dzięki którym dziś wprowadza jeszcze bardziej wymagające standardy dla systemów zarządzania środowiskowego. Konieczność zadbania o nasze otoczenie promowana przez największych przedstawicieli najbardziej szkodliwych dla środowiska gałęzi przemysłu to najlepszy dowód na to, że nawet tam gdzie jest to trudne do wykonania, właściwe zarządzanie środowiskowe i minimalizowanie szkodliwego wpływu na środowisko są możliwe. Co jednak ISO 14001:2015 oznacza dla firm, jakie wymagania narzuca i jak wygląda certyfikacja firm z punktu widzenia audytora ISO 14001?

Norma ISO 14001 2015 – wymagania i założenia

ISO 14001 2015 to zupełnie nowe, odświeżone i zaktualizowane pod kątem najnowszych technologii i technik ochrony środowiska wydanie standardu porządkującego działanie systemów zarządzania środowiskowego w przekroju całego przemysłu światowego. Norma ISO 14001:2015 została rozszerzona i wzbogacona o jeszcze surowsze wymogi i skuteczniejsze praktyki dla przedsiębiorstw chcących pokazać swoje zaangażowanie w ochronę środowiska, podkreślając jak ważna staje się codzienna walka o minimalizację negatywnego wpływu przemysłu na otoczenie.

Wśród najważniejszych wymagań ISO 14001:2015 zgodnych z nowym formatem norm wprowadzanych przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną i przystosowanych do wdrożenia zarówno w małych i średnich jak i dużych przedsiębiorstwach z branży produkcyjnej, energetycznej, a nawet handlowo-usługowej[1] pojawiają się założenia takie jak konieczność rozważenia współczesnych potrzeb społeczno-ekonomicznych odnośnie ochrony środowiska i prowadzenia skutecznej polityki środowiskowej sprzyjającej zrównoważonemu rozwojowi przemysłu oraz całkowitej ochronie zasobów naturalnych. Norma skupia się na minimalizacji negatywnego wpływu działań produkcyjnych na otaczające nas środowisko poprzez dogłębną analizę zagrożeń i ryzyka oraz ciągła pracę nad ich eliminacją.

Zmiany w ISO 14001 2015

Obowiązująca do 2015 roku poprzednia forma normy obejmowała wszystkie wspomniane wyżej wymagania, jednak zarówno sposób ich formułowania jak i nacisk kładziony na poszczególne aspekty działalności przedsiębiorstw nie wydawał się być wszystkim, na co stać współczesny przemysł, dlatego też zmiany wydały się być najlepszym rozwiązaniem podnoszącym po raz kolejny poziom zaangażowania przemysłu w globalną pracę na rzecz ochrony środowiska.

Wśród najważniejszych zmian wprowadzonych przez ISO 14001:2015 z pewnością wyróżnić należy nacisk, jaki nowa norma kładzie na kontekst organizacji. Podczas gdy dotychczasowe działania i założenia dotyczące polityki środowiskowej skupiały się przede wszystkim na procesach wewnętrznych firmy, nowa edycja normy podkreśla konieczność wzięcia pod uwagę i kontrolę wszystkich stron zaangażowanych w działalność firmy i oddziaływanie poszczególnych jednostek i procesów zewnętrznych na środowisko. Założeniem jest tu eliminacja ryzyka w każdym aspekcie działania firmy, a więc zarówno wewnątrz jej struktur jak i w jej najbliższym otoczeniu.[2]

Norma ISO 14001 2015 podkreśla też w znacznie większym stopniu konieczność zobowiązania się przedsiębiorstw mających duży i dość negatywny wpływ na środowisko do podejmowania wszelkich działań chroniących je przed skażeniami i degradacją. Kolejnym ciekawym dodatkiem wprowadzonym do systemów zarządzania środowiskowego przez ISO 14001:2015 jest konieczność poprawy komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej firmy w kwestiach środowiskowych – norma wzywa przedsiębiorstwa do edukowania zarówno pracowników, jak i wszystkich stron mających swój udział w firmie o korzyściach z podejmowania działań w celu redukcji negatywnego wpływu przemysłu na ekosystemy oraz zaletach, jakie wprowadzone zmiany mogą przynieść dla samego przedsiębiorstwa.

Warto bowiem zauważyć, że choć ISO 14001:2015 uważane jest za złoty standard globalnej walki na rzecz ochrony środowiska i minimalizowania negatywnych skutków współczesnego przemysłu na nasze otoczenie, wiele firm w dalszym ciągu uważa wprowadzanie promowanych przez normę zasad za ograniczające, wymagające wysokich wkładów finansowych i nieprowadzące do większych zysków działania. Audytorzy wewnętrzni spotykają się z tego typu podejściem na co dzień zarówno wśród przedstawicieli wyższych szczebli w hierarchii firmy (często nieświadomych lub nie interesujących się zbytnio wprowadzanymi w ich firmie zmianami na lepsze), jak i wśród pracowników, dla których certyfikacja oznacza często zmiany zasad i technik pracy na poszczególnych stanowiskach.

ISO 14001 – szkolenie pod kątem nowych zmian

ISO 14001:2015 podkreśla istotną rolę wyższych szczebli w hierarchii firmy w procesie dążenia do poprawy jakości działań wewnętrznych całego przedsiębiorstwa i to między innymi do zarządców, właścicieli i managerów przedsiębiorstw kierowane są szkolenia ISO 14001. Przygotowane przez akredytowane jednostki certyfikujące i opracowane na podstawie wieloletniego doświadczenia w pracy z międzynarodowymi normami szkolenia mają na celu przedstawienie normy w jak najlepszym świetle i pomoc w zrozumieniu konieczności wdrożenia zmian organizacyjnych w firmie. W szkoleniach ISO 14001 2015 uczestniczą niejednokrotnie także audytorzy wewnętrzni firmy, których zadaniem będzie kontrolowanie prawidłowości procesu wdrażania, stosowania i doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego opartego o wymagania normy. Audytorzy uczą się tu dodatkowo technik radzenia sobie z niechęcią pojedynczych pracowników firmy do zmian i umiejętnego podchodzenia do kwestii kontroli i audytów wewnętrznych tak, by wprowadzane zmiany miały szansę się utrzymać i przynieść realne efekty.

Uzyskanie certyfikatu ISO 14001:2015 to obecnie najlepszy sposób na formalne potwierdzenie zaangażowania przedsiębiorstwa w ochronę środowiska i chęć podjęcia działań nakierowanych na minimalizację negatywnego oddziaływania współczesnego przemysłu na otaczającą nas naturę i wyczerpujące się w coraz szybszym tempie zasoby naturalne.

Certyfikat ISO 14001:2015 przyznany przedsiębiorstwu przez doświadczoną, akredytowaną jednostkę certyfikującą świadczy o prowadzeniu zrównoważonej i przemyślanej polityki środowiskowej wykraczającej ponad wymagane prawnie standardy i stanowi przepustkę do działalności na rynku międzynarodowym, gdzie każdy pozyskany certyfikat oznacza ogromną przewagę konkurencyjną i szansę zdobycia najlepszych kontraktów.

ISO 14001 2015 oczami audytora

Audytorzy wiodący przeprowadzający procesy certyfikacji firm do ISO 14001:2015 i sprawdzający na co dzień zgodność działań firmy z obowiązującą międzynarodowo normą dla systemów zarządzania środowiskowego spotykają się na co dzień z bardzo zróżnicowanym podejściem przedsiębiorstw do standardów wprowadzanych przez wspomnianą normę. Nawet ci, którzy zdają się dostrzegać korzyści z wdrażania normy do swoich działań potrafią traktować audyty jako przymusowe kontrole nakierowane na znalezienie w systemach zarządzania firmy jakiegokolwiek błędu wykluczającego ją z możliwości uzyskania certyfikatu.

Audytorzy są przygotowani na takie sytuacje i potrafią radzić sobie z nimi doskonale poprzez ciągłe szkolenie osób, z którymi współpracują pod kątem realiów wdrożenia normy ISO 14001. W ich rozumieniu norma ta jest nie tylko sposobem na udoskonalenie otaczającego nas środowiska, ale i całego przemysłu który pozostając przy starych metodach działania szkodzi nie tylko swojemu otoczeniu, ale i sobie, ograniczając własne możliwości zrównoważonego rozwoju.[3]

[1] https://www.dekra-certification.com.pl/certyfikacja-iso-14001.html

[2] https://www.dnvgl.pl/training/wymagania-iso-14001-2015-65974

[3] https://www.pcbc.gov.pl/pl/uslugi/certyfikacja-systemow-zarzadzania/pn-en-iso-14001