W jaki sposób dochodzi do zespołu cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka jest chorobą, dotykającą coraz większą liczbę osób. Ocenia się, że obecnie na świecie około 15% ludzi ma objawy tej choroby.
Szacuje się, że niemal 8% pracowników biur cierpi na to schorzenie, choć nie dotyczy ono tylko tej grupy zawodowej, ale również informatyków, dziennikarzy muzyków, pracowników budowlanych. Choć na tego rodzaju dolegliwości skarżą się przede wszystkim osoby po 50 roku życia, częściej kobiety niż mężczyźni, to w gabinetach lekarskich pojawiają się coraz młodsi pacjenci.
Co powoduje zespół cieśni nadgarstka?
Nadgarstek zbudowany jest z dwu rzędów kości przylegających do siebie i tworzących kształt łuku. Ich końce łączy więzadło poprzeczne. W powstałym w ten sposób ciasnym kanale znajdują się mięśnie i ścięgna zginaczy palców, osłonięte pochewkami oraz nerw pośrodkowy.
Każde zmniejszenie tej przestrzeni, wywołane na przykład wzrostem ciśnienia w kanale nadgarstka, co ma miejsce podczas wykonywania długotrwałych i powtarzalnych ruchów dłonią, powoduje ucisk na nerw pośrodkowy. Objawem tego jest mrowienie, drętwienie i ból dłoni, nadgarstka i palców, który może promieniować do łokcia przedramienia, a nawet barku.
W takiej sytuacji dochodzi do zaburzenia odczuwania bodźców i funkcji ręki, a głównie kciuka, palca wskazującego, środkowego, części serdecznego. Stopień uszkodzenia nerwu pośrodkowego zależy do czasu trwania ucisku i zmian, które zaszły w kanale nadgarstka i w samym nerwie, dlatego niezwykle ważne jest wczesne zdiagnozowanie dolegliwości i podjęcie leczenia.
Kto choruje na zespół cieśni nadgarstka?
W Polsce na zespół cieśni nadgarstka choruje 1,5 % populacji. Wiek pacjentów zgłaszających się na badanie przewodnictwa nerwowego, czyli EMG, diagnozującego poziom zaawansowania tej choroby jest coraz niższy, zwykle są to osoby w średnim lub podeszłym wieku, choć badania prowadzone w Polsce wskazują na dwie grupy wiekowe.
Pierwszą z nich są osoby między 33 a 45 rokiem życia, a drugą pacjenci po 60 roku życia. Wśród młodszej grupy osób przyczyną cieśni nadgarstka jest charakter wykonywanej pracy, polegający na wykonywaniu powtarzających się długotrwale tych samych ruchach, które powodują zgięcie grzbietowe i dłoniowe nadgarstka przy użyciu dużej siły.
Wśród starszych pacjentów powodem występowania objawów wskazujących na zespół cieśni nadgarstka są zmiany zwyrodnieniowe w stawach związane z procesami starzenia się organizmu. Chorują częściej kobiety po okresie menopauzy oraz podczas ciąży lub w czasie farmakoterapii hormonalnej, co jest związane ze zmianami hormonalnymi.
Choroba przebiega zazwyczaj w obu rękach. Jeśli dolegliwości dotykają dzieci, to chorobę powodują schorzenia lub wady genetyczne.
Jakie są przyczyny zespołu cieśni nadgarstka?
Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka mogą mieć charakter medyczny i niemedyczny, związany z wykonywaną pracą. Do czynników medycznych należą:
- Zmiany w strukturach nadgarstka związane z jego zwyrodnieniami, złamaniami, zwichnięciami, a także guzy, torbiele i tłuszczaki oraz obrzęk nadgarstka.
- Obecność tworów takich jak dodatkowe ścięgna lub mięśnie, które mogą mieć charakter wrodzony lub atawistyczny.
- Stany zapalne w strukturach nadgarstka.
- Wylewy i krwiaki w obrębie nadgarstka oraz blizny po różnego rodzaju urazach i oparzeniach.
- Zmiany hormonalne w chorobach takich jak: niedoczynność tarczycy, cukrzyca, akromegalia.
- Okres ciąży lub menopauzy.
- Choroby autoimmunologiczne takie jak: toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów.
- Alergie i choroby zakaźne takie jak gruźlica.
Niemedyczne przyczyny choroby związane są z charakterem pracy pacjentów, polegającej na długotrwałym i nadmiernym obciążeniu mięśni dłoni i przedramienia. Takie sytuacje mają miejsce podczas wielogodzinnego pisania na klawiaturze komputera, operowania myszką komputerową, grze na instrumentach, wykorzystaniu różnych narzędzi w pracy, dlatego cierpią na to schorzenie na przykład: rzeźnicy, fryzjerzy, muzycy, budowlańcy, programiści, pisarze i copywriterzy, którzy pracując wykonują powtarzalne czynności, dlatego zespół cieśni nadgarstka uznaje się za chorobę zawodową.
Czy można zapobiegać zespołowi cieśni nadgarstka?
Fizjoterapia zespołu cieśni nadgarstka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu tej chorobie. Najlepsze efekty terapii manualnej zauważalne są w początkowym lub średnio zaawansowanym stopniu rozwoju zespołu cieśni nadgarstka.
Fizjoterapeuta przed przystąpieniem do pracy sprawdza za pomocą testów działanie stawów w pobliżu nerwu pośrodkowego, ich ruchomość, a także siłę mięśniową w różnych miejscach ciała pacjenta. Według technik stosowanych w terapii manualnej fizjoterapeuta prowadzi mobilizację tkanek miękkich, dzięki czemu zwiększa się przestrzeń w kanale nadgarstka.
W zespole cieśni nadgarstka stosuje się również ultradźwięki, laser, prądy, ale efekty tych działań są niewielkie. Natomiast ostrzyknięcia sterydami dają poprawę tylko na krótki czas. Przy terapii manualnej można stosować plastrowanie dynamiczne, czyli tak zwany taping, powodujący zmniejszenie napięcia powięzi i efektów bólowych. Terapia manualna jest niezwykle skuteczna i już po pierwszych zabiegach przynosi oczekiwane rezultaty.